Гитарын хєг

Чавхдасыг хєгжмийн зэмсгийн ишинд хvртэл дарахад чавхдасны урт нь богиносож дуу нь чангардаг.
Чавхдаст хєгжмийн хєг гэдэг нь чавхдасыг нь даралгvй дуугаргахад гарах эгшгийн бvдvvн нарийны тvвшин юм.
Нотын бичлэгт гитарын чавхдасыг заахдаа тоогоор дугаарлаж гадуур нь дугуйлдаг, vvнд:
0 - энэ нь гитарын утсыг даралгvй дуугаргахад гарах эгшгийг заана
1 - нэгдvгээр чавхдас
2 - хоёрдугаар чавхдас
3 - гуравдугаар чавхдас
4 - дєрєвдvгээр чавхдас
5 - тавдугаар чавхдас
6 - зургадугаар чавхдас
Зургаан чавхдаст гитарын хєгийг доор харуулав.

Нэгдvгээр чавхдасыг хяналтын эгшиг-камертоны эгшиг юм уу, эсвэл тєгєлдєр хуур зэрэг тогтмол хєгтэй хєгжмийн эгшгээр хєглєдєг.
Гитарын эгшгийг нотоор бичихдээ жинхэнэ дуугарах октаваас нь нэг октав дээгvvр бичсэн байдгийг санаж байх хэрэгтэй. Жишээлбэл, нэгдvгээр чавхдасыг даралгvй дуугаргахад гарах эгшгийг хоёрдугаар октавын ми-ээр тэмдэглэсэн байх боловч энэ жинхэнэ хэрэг дээрээ нэгдїгээр октавын ми юм.
Ингэж нотыг нэг октав дээгvvр бичсэн нь гитарын цараанд багтах бvх эгшгийг нотын нэг дэвсгэр дээр (соль тvлхvvрээр) хараад мэдэхэд хялбар нэмэгдэл шугамтайгаар бичих боломж олгодог. Энэ нь гитарт зориулсан нотыг фортепиано зэрэг зарим хєгжимд зориулан хоёр єєр тvлхvvрээр, зэргэлдээ хоёр дэвсгэр дээр бичсэн нотыг уншихаас нилээд хялбар унших боломж олгодог.
Гитарыг хэрхэн хєглєхийг vзье. Гитарыг хєглєхдєє мєн тоглох шигээ барих хэрэгтэй.
Хэрэв бид хяналтын эгшиг болгон, нэгдvгээр октавын ля нотыг авбал нэгдvгээр чавхдасыг тавдугаар vен дээр даран баруун гарынхаа хуруугаараа цохиход хяналтын эгшигтэй нарийн бvдvvнийхээ хувьд яг тохирон эгшиглэж байх ёстой.
Хэрэв яг тохирохгvй байвал чавхдасыг чангалан дууг нь нарийсгах буюу суллан дууг нь бvдvvрvvлж камертон буюу хєглєхдєє ашиглаж байгаа хєгжмийнхєє нэгдvгээр октавын ля-тай тохируулж хєглєх хэрэгтэй.
Эхлэн сурч байгаа хvн бvхэн чавхдасыг хяналтын эгшигтэй адил дуугарч байгаа эсэхийг сонсголоороо зєв тодорхойлж чаддаггvй. Иймээс буруу хєглєчихгvй, хєгжмийнхєє чавхдасыг хэт чангалж байгаад тасалчихгvйн тулд эхлээд мэдэгдэхvйц сулруулчихаад дараа нь хяналтын эгшигтэй адил дуугарч байна уу, vгvй юу гэдгийг сонсон байж бага багаар чангалан тохируулна.
Хэрэв хяналтын эгшгийг яг тохируулж чадах боломжгvй байвал хэт чангадсан буюу сулдсан эсэхийг нь урьдчилан шалгаж vзээд нэгдvгээр чавхдасыг ерєєсєє хєглєсєнд тооцно. Чавхдас хэрэв хэт сулдсан байвал цохиход саргиа дуугаран vеийн тэвхэд шvргэж байдаг.
Нэгдvгээр чавхдасыг хэт чангалсан байвал бусад чавхдас хєглєхєд тасарч болохын дээр тэдгээрийг дарахад хэцvv болно.
Нэгдvгээр чавхдасаар хоёрдугаар чавхдасыг хєглєнє. Yvнд, хоёрдугаар чавхдасыг тавдугаар vе дээр дараад цохиход нэгдvгээр чавхдасыг сул (даралгvй) цохисонтой адил дуугарна.
Гуравдугаар чавхдасыг дєрєвдvгээр vе дээр дараад цохиход хоёрдугаар чавхдасыг сул цохисонтой адил дуугарна.
Дєрєвдvгээр чавхдасыг тавдугаар vе дээр дараад цохиход гуравдугаар чавхдасыг сул цохисонтой адил дуугарна.
Тавдугаар чавхдасыг тавдугаар vе дээр дараад цохиход дєрєвдvгээр чавхдасыг сул цохисонтой адил дуугарна.
Зургадугаар чавхдасыг тавдугаар vе дээр дараад цохиход тавдугаар чавхдасыг сул цохисонтой адил дуугарна.
Ингэж хєглєх нь нийтэд тvгсэн арга бєгєєд чавхдас бvрийг хєглєхєд хяналтын эгшиг нь єєр єєр чавхдасанд шилжиж байгааг хялбар ажиглаж болно.
Хэрэв та ихэнх туршлагагvй хvмvvстэй нэгэн адил хоёрдугаар чавхдасыг яг тохируулж хєглєж чадаагvй бол vvнийхээ дагуу дараа дараагийн бvх чавхдасыг бvрмєсєн буруу хєглєнє гэсэн vг юм.
Иймд доор дурдсан аргыг хэрэглэж хянан шалгаж, тохируулж хєглєхийг зєвлєж байна. Yvнд: гуравдугаар чавхдасыг есдvгээр vе дээр дараад, тvvний эгшиглэлт хєглєсєн нэгдvгээр чавхдасыг сул цохисонтой яг адил дуугарч байгаа эсэхийг сонсож шалгах хэрэгтэй, хэрэв тохирохгvй байвал хоёр юм уу, эсвэл гуравдугаар чавхдасыг яг бvрэн тохируулж чадаагvй байна гэсэн vг болно.
Дєрєвдvгээр чавхдасыг хоёрдугаар vе дээр дарахад нэгдvгээр чавхдасыг сул цохисонтой нэг октав доор дуугарах ёстой. Эгшгийн октавын тєсєє зєрсєн байх нь сонсголд илт байх учир хэрэв дєрєвдvгээр чавхдасыг муу хєглєсєн бол шууд л мэдэгдэнэ.
Тавдугаар чавхдасыг сул цохиход гуравдугаар чавхдасыг хоёрдугаар vе дээр дараад цохисноос нэг октав доор дуугарах ёстой.
Зургадугаар чавхдасыг сул цохиход дєрєвдvгээр чавхдасыг хоёрдугаар vе дээр дараад цохисноос нэг октав доор дуугарах ёстой.

Оршил
Гитар, гитарын чавхдасын тухай зарим мэдэгдэхvvн
Хєгжмийн эгшиг
Хєгжмийн эгшгийн эрэмбэ
Хєгжмийн эгшгийг тэмдэглэх систем
Нотын тvлхvvр
Альтерацын тэмдэг
Эгшгийн урт богиныг тэмдэглэх нь
Пауз
Метр, такт
Тактын хэмжээ, ритм
Гитарын хєг
Гитарчны суудал, гитарыг барих, гарыг байрлуулах нь
Дадлагын хичээл
Баруун гарыг байрлуулах нь_1
Баруун гарыг байрлуулах нь_2

 
1